Εφηβεία, η εποχή της επανάστασης

Η πρόκληση να έχεις παιδί στην εφηβεία
Ο ρόλος του γονέα ενός εφήβου είναι πρόκληση και πιθανόν ένα από πιο απαιτητικά αλλά και επιβραβευτικά καθήκοντα που είχατε ποτέ! Συμμετέχετε ενεργά στην ανάπτυξη και την εξέλιξη ενός μοναδικού ατόμου. Οι έφηβοι επιθυμούν να έχουν συγκινήσεις, προσωπική ζωή, ανεξαρτησία και θέση ενήλικα, δείχνοντας αρκετές φορές ότι δεν είναι ικανοί για κάτι τέτοιο και ότι δεν το αξίζουν. Ωστόσο, οι περισσότεροι κατά βάθος επιθυμούν την αγάπη, τον σεβασμό και την αποδοχή από την οικογένειά τους. Κανείς δεν περιμένει από τους γονείς να έχουν όλες τις απαντήσεις κάθε στιγμή. Όμως, αυτό που έχει σημασία είναι να δείχνετε στον έφηβο ότι συνειδητοποιείτε τι μπορεί να τον αναστατώνει και ότι γνωρίζετε να λέτε και να κάνετε πράγματα που τον βοηθούν.
    Η χρονική περίοδος της εφηβείας δεν είναι πια η ίδια. Έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί στις ΗΠΑ και στη Μεγάλη Βρετανία δείχνει ότι η οι έφηβοι σήμερα μπαίνουν στην ήβη σε πολύ πιο πρώιμη ηλικία από ότι παλαιότερα, μερικά παιδιά ακόμη και στην ηλικία των οχτώ ετών, και τείνουν να φεύγουν από το σπίτι σε μεγαλύτερη ηλικία. Ο μέσος νέος φεύγει από το σπίτι σε ηλικία 25-28 ετών. Κατά τη διάρκεια αυτή οι έφηβοι διανύουν τρεις φάσεις που αντιστοιχούν στα τρία στάδια της εφηβείας. Είναι σημαντικό να κατανοήσουν οι γονείς τα στάδια για να είναι προετοιμασμένοι για ότι πρόκειται να αντιμετωπίσουν. Ουσιαστικά οι νέοι έρχονται αντιμέτωποι με τρία μεγάλα ερωτήματα:

Τα  στάδια της εφηβείας
 
Είμαι φυσιολογικός;
Το αρχικό στάδιο αποτελεί την περίοδο κατά την οποία τα περισσότερα  παιδιά μπαίνουν στην ήβη όπου υφίστανται σημαντικές σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές. Τις πρώτες μπορείτε να τις δείτε ενώ οι δεύτερες, αν και δεν είναι εμφανείς, είναι πιο δραματικές. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο να κλείνονται με τις ώρες στο μπάνιο και να παρατηρούν την παραμικρή αλλαγή στο σώμα τους. Τα επίπεδα των ορμονών τους αυξάνονται και τα σεξουαλικά όργανα ωριμάζουν. Όσον αφορά τα συναισθήματα οι έφηβοι είναι απρόβλεπτοι. Την μια μέρα μπορεί να φαίνονται σταθεροί και ώριμοι, την επόμενη είναι ξαφνικά κακόκεφοι, θυμωμένοι και ανώριμοι στον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη ζωή. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό όντας υπομονετικοί. Όταν ένας νέος εκρήγνυται, η καλύτερη αντίδραση των γονέων είναι η μη αντίδραση. Αφήστε χρόνο στον έφηβο να ηρεμήσει και αργότερα ρωτήστε πως τα πάει στο σχολείο ή με τους φίλους του.
 Κάποιοι έφηβοι είναι πολύ ευαίσθητοι στις σωματικές αλλαγές ώστε μπορεί να τους προκαλέσουν και συναισθηματικές αντιδράσεις. Αποφύγετε τα σχόλια για το σώμα τους, δώστε έμφαση στα θετικά στοιχεία καλλιεργώντας το αίσθημα αυτο-αποδοχής και ενθαρρύνετε τους να ασχοληθούν με δραστηριότητες που αναπτύσσουν το αίσθημα επίτευξης. Μια άλλη συνέπεια της πρόωρης έναρξης της ήβης είναι ότι οι νέοι δραστηριοποιούνται σεξουαλικά σε μικρότερη ηλικία. Ωστόσο, πολλοί νέοι λόγω σωματικής ωρίμανσης πιέζονται να μεγαλώσουν πάρα πολύ γρήγορα και συναισθηματικά, ιδιαίτερα μέσω των περιοδικών και της τηλεόρασης. Αυτό τους δημιουργεί σύγχυση, αμφισβητούν την σεξουαλικότητα τους και κλείνονται στον εαυτό τους αφού ο κόσμος που ζούνε τους τρομάζει.
Οι γονείς πρέπει να αφήνετε χώρο στα παιδιά για να συμβιβαστούν με τις αλλαγές και κυρίως προσπαθήστε να αφήνετε τα κανάλια επικοινωνίας ανοιχτά. Χρησιμοποιήστε γλώσσα που δεν προκαλεί την ευαισθησία των εφήβων ότι ελέγχονται. Να τους παρέχετε ασφάλεια και πάνω από όλα να τους ακούτε και να σέβεστε τις απόψεις τους!


Ποιος είμαι;
Στο μεσαίο στάδιο η ανάγκη των εφήβων να αποκοπούν από τους γονείς γίνεται πιο έντονη, οι γονείς ασκούν μικρή άμεση επιρροή και οι φιλίες γίνονται σταδιακά πιο σημαντικές. Δεν μπορείτε βέβαια να επιλέξετε τους φίλους του παιδιού σας και δεν είναι καλή ιδέα να απαγορεύσετε την συναναστροφή με συγκεκριμένους φίλους. Ποτέ μην χρησιμοποιείτε ταπεινωτικά λόγια γιατί τα αρνητικά σχόλια κάνουν γενικά τους έφηβους αμυντικούς και τους ωθούν προς τους φίλους που δεν εγκρίνετε. Τα ήπια και έμμεσα σχόλια σχετικά με μια ανεπίτρεπτη συμπεριφορά και όχι οι χαρακτηρισμοί όπως «αντιπαθείς» είναι μια καλή αρχή. Επίσης καλή ιδέα είναι να τους καλωσορίζετε στο σπίτι σας για να τους έχετε κοντά σας και δείξτε ότι τους εμπιστεύεστε.
Η αναζήτηση ταυτότητας είναι μια από τις πιο σημαντικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας έφηβος. Αρκετοί έφηβοι δεν βρίσκουν εύκολα μια ταυτότητα. Προκειμένου να ανακαλύψουν ποιοι είναι δοκιμάζουν το ένα προσωπείο μετά το άλλο για να βρουν αυτό που τους ταιριάζει. Πολλοί συντάσσονται με ομάδες και συμπεριφορές ώστε να έχουν κάτι με το οποίο θα ταιριάζουν, κάτι στο οποίο θα ανήκουν. Καθεμιά έχει τους δικούς της κανόνες , τη δική της μουσική, τα δικά της ρούχα και σύμβολα. Ας αναγνωρίσουμε την δημιουργικότητα των νέων και ας απολαύσουμε το θέαμα. Το παιχνίδι με τις διάφορες ταυτότητες είναι απολύτως φυσιολογικό και μέρος της προσπάθειας τους να βρουν τον εαυτό τους. Μην αφήσετε την μόδα να σας αποξενώσει από τον έφηβο. Εξάλλου κάτω από τα περίεργα μαλλιά και ρούχα εξακολουθεί να κρύβεται το παιδί σας και η προσοχή σας πρέπει να εστιαστεί στη δική του ευτυχία.

Η θέση μου στον κόσμο;
Οι έφηβοι του τελικού σταδίου προσπαθούν να ορίσουν και να κατανοήσουν το λειτουργικό ρόλο τους στη ζωή, να βρουν τη θέση τους στον κόσμο. Συχνά σε αυτή την περίοδο αρχίζουν να εκτιμούν πάλι τους γονείς τους. Οι νέοι χρειάζονται την στήριξη των γονέων τους στις αποφάσεις που παίρνουν για το μελλοντικό τους προσανατολισμό. Αυτή είναι η κατάλληλη ευκαιρία για να δείξουν πραγματικά οι γονείς ότι ενδιαφέρονται για τα σχέδια και τις αποφάσεις που πρέπει να πάρουν οι έφηβοι. Οι έφηβοι που δεν πετυχαίνουν στα τελευταία χρόνια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να γνωρίζουν ότι η αξία τους ως άτομα δεν μειώνεται ούτε η μελλοντική τους ευτυχία. Οι νέοι έχουν ανάγκη να μάθουν να δέχονται τα λιγότερο επιθυμητά αποτελέσματα, να κάνουν το κατά δύναμιν και να προχωρούν μπροστά με νέα ενέργεια. Μην επιρρίπτετε ευθύνες και μην κατηγορείτε τον νέο μετά από μια αποτυχία. Πολλοί έφηβοι πιστεύουν ότι θα απογοητεύσουν τους γονείς τους αν δεν ανταποκριθούν στις προσδοκίες τους και κατά συνέπεια έχουν διαρκώς τον φόβο της αποτυχίας. Οι γονείς οφείλουν να είναι σε επιφυλακή για ενδείξεις  άγχους  και να βρίσκουν χρόνο να κουβεντιάζουν με τον έφηβο. Βρείτε ευκαιρίες να επαινέσετε τις παραμικρές επιτυχίες, τις ικανότητες και τα γνωρίσματα του χαρακτήρα του. Δείξτε ότι τον αποδέχεστε με τις αδυναμίες του και ότι η αγάπη σας προσφέρεται άνευ όρων! Δώστε του το σαφές μήνυμα ότι δεν είναι μόνο η ακαδημαϊκή επιτυχία σημαντική αλλά η δική του ευτυχία. Τέλος, αφού εξετάσετε μαζί τις εναλλακτικές επιλογές είναι σημαντικό αυτό που θα σπουδάσουν να είναι δική τους επιλογή. Μην εναποθέσετε σε εκείνους τα δικά σας όνειρα.


Εφηβεία και όρια
Δεν υπάρχει τέλεια στρατηγική για το ρόλο του γονέα. Μην φοβάστε να θέσετε όρια και περιορισμούς. Οι περισσότεροι νέοι προτιμούν να γνωρίζουν που βρίσκονται, αρκεί τα όρια να μην αλλάζουν αυθαίρετα και να είναι δίκαια. Πριν κάνετε μια σημαντική δήλωση σκεφτείτε την απήχηση που θα έχει στον έφηβο. Μην τους αντιμετωπίζετε σαν φίλους και ίσους γιατί αυτό σημαίνει ότι δεν τους προσφέρετε καθοδήγηση. Μην αγνοήσετε τα προβλήματα γιατί δεν θα λυθούν εάν οι γονείς δεν αναλάβουν ενεργό ρόλο. Διαδοχικές ερωτήσεις σε αρνητικό τόνο το μόνο που πετυχαίνουν είναι να θυμώσουν και να αποξενώσουν τον έφηβο. Μια ήρεμη και θετική προσέγγιση είναι ο καλύτερος τρόπος να χειριστείτε οποιοδήποτε πρόβλημα.
Είναι δύσκολο να μην αντιδράτε υπερβολικά. Όλοι χάνουμε την ψυχραιμία μας μερικές φορές. Είναι καλή ιδέα να προσεγγίζετε τον έφηβο λίγο αργότερα μετά από μια σοβαρή σκηνή και να λέτε κάτι, όπως ότι λυπάστε που θυμώσατε. Θα έχετε συνήθως το πλεονέκτημα, γιατί ο έφηβος  θα βρεθεί απροετοίμαστος πιθανόν επειδή θα περιμένει να αντιμετωπίσει έναν πύραυλο και  όχι έναν ήρεμο άνθρωπο. Επωφεληθείτε της ευκαιρίας για να εξηγήσετε γιατί αναστατωθήκατε τόσο (χωρίς να υποδηλώσετε θυμό, σαρκασμό ή να επιρρίψετε ευθύνες)  και προσπαθήστε να το συζητήσετε. Αυτό δεν σημαίνει ότι παραδίνεστε ή υποχωρείτε. Σημασία έχει να λέτε στους νέους πως αισθάνεστε και να τους ρωτάτε πως αισθάνονται εκείνοι. Αν η κατάσταση φτάσει σε σημείο που φαίνεται απελπιστική, έχει έρθει η ώρα να μιλήσετε σε ειδικό.
Φυσικά οι νέοι θα απογοητεύσουν κάποια στιγμή τους γονείς τους, όπως και οι γονείς θα απογοητεύσουν τους εφήβους κάποια στιγμή. Όλοι μας θέλουμε να έχουμε μια δεύτερη ευκαιρία.  Συγχωρήστε τους και μην αναμοχλεύετε το παρελθόν. Ο έφηβος θα εκτιμήσει τη στάση σας ότι δηλαδή μπορείτε να ξεχάσετε τα λάθη του, να ξεπεράσετε ό, τι έγινε και να προχωρήσετε. Γενικώς δεν είναι καλή ιδέα να απαγορεύουμε τα ενδιαφέροντα του εφήβου π.χ για τον κυβερνοχώρο, αφού κάθε μορφή απαγόρευσης εξοργίζει τους εφήβους. Ωστόσο, μια εναλλακτική λύση είναι η διαπραγμάτευση των ορίων στο χρόνο που αφιερώνει στα ενδιαφέροντα αυτά. Κάποιες οικογένειες αποφασίζουν να βάλουν τον υπολογιστή στην τραπεζαρία ή στο καθιστικό, ιδιαίτερα όταν τα παιδιά είναι μικρά. Αυτό επιτρέπει στους γονείς να ελέγχουν περιστασιακά τους δικτυακούς τόπους που επισκέπτονται. Ποτέ δεν είναι αργά να μιλήσετε για τις προσδοκίες και τους φόβους σας.
Να θυμάστε ότι θα υπάρξουν δύσκολες στιγμές, απογοητευτικές στιγμές, στιγμές που όλα θα φαίνονται εκτός ελέγχου. Ωστόσο, λάβετε υπόψη σας ότι η αγάπη κατακτάει τα πάντα. Αν συνεχίσετε να προσφέρετε την ανιδιοτελή αγάπη σας στον έφηβο, ιδιαίτερα τις δυσκολότερες στιγμές, διασφαλίζετε ότι και οι δυο θα επιβιώσετε στις πιο δύσκολες περιόδους αυτού του ταξιδιού που λέγεται εφηβεία. Στο τέλος, η αγάπη έχει σημασία. Σας ευχόμαστε ό, τι καλύτερο!


Οι νέοι σήμερα και η σχέση τους με το σεξ
Οι νέοι σήμερα είναι πολύ πιο συνειδητοποιημένοι σεξουαλικά. Παρακολουθούν ταινίες και βλέπουν τηλεόραση. Σερφάρουν στο διαδίκτυο και διαβάζουν περιοδικά. Όλα αυτά περιέχουν απροκάλυπτο σεξουαλικό περιεχόμενο. Η αποτυχία να ανταποκριθούν στις εικονικές αυτές προσδοκίες που τους δημιουργούνται και στην πίεση των συνομηλίκων να βρουν σύντροφο μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να αποκτήσει ο νέος τον χαρακτηρισμό του αποτυχημένου. Οι γονείς οφείλουν να συμβιβαστούν με το γεγονός ότι οι έφηβοι μπορεί να πειραματιστούν με την ερωτική επαφή. Υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι όσο περισσότερο συζητούν οι γονείς για τα θέματα σχέσεων και ερωτικών επαφών με τους εφήβους, τόσο λιγότερο πιθανό είναι να έχουν ερωτικές επαφές στην ηλικία αυτή οι έφηβοι. Αυτό συμβαίνει επειδή οι έφηβοι «φρικάρουν» στο γεγονός ότι ένας γονέας μιλάει για ένα θέμα ταμπού ή επειδή καθοδηγούνται ώστε να σκεφτούν λογικά και να αρχίσουν να ανησυχούν για όλες τις πιθανές επιπλοκές μιας σεξουαλικής σχέσης. Μια πιθανή αρχή είναι να πείτε ότι γνωρίζετε πως στα περισσότερα σχολεία για την σεξουαλική αγωγή και ότι ενδιαφέρεστε για ό,τι έχει ειπωθεί στο σχολείο. Επίσης, έχουν ανάγκη διαβεβαίωσης ότι δεν υπάρχει πρόβλημα να λένε όχι στην ερωτική επαφή, δεν υπάρχει πρόβλημα να βιάζονται. Δεν είναι επίσης ασυνήθιστο φαινόμενο να έχουν την εμπειρία μιας σχέσης με άτομο του ίδιου φύλου σε αυτή την περίοδο. Οι νέοι που γνωρίζουν ότι η ομοφυλοφιλία θεωρείται κακούργημα στα μάτια των γονέων τους κινδυνεύουν με κατάθλιψη, αυτοτραυματισμό ακόμη και αυτοκτονία. Θυμηθείτε ότι ο έφηβος αξίζει μια ευκαιρία να ζήσει μια ειλικρινή και ευτυχισμένη ζωή. Η σεξουαλικότητα αποτελεί ένα μόνο κομμάτι του ατόμου. Ο έφηβος εξακολουθεί να είναι το ίδιο άτομο ανεξάρτητα από τη σεξουαλικότητα του.


Τα προβλήματα της εφηβείας

Ριψοκίνδυνη συμπεριφορά
Οι περισσότεροι  έφηβοι ενίοτε υιοθετούν ριψοκίνδυνη συμπεριφορά. Τέτοιου είδους δραστηριότητες είναι συνηθισμένες και αναγκαίες στη διαδικασία της ανάπτυξης και της ωρίμανσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι νέοι εξετάζουν τον κόσμο και έτσι μπορούν να ορίσουν και να αναπτύξουν την ταυτότητά τους. Επιπλέον, υπογραμμίζεται ο διαχωρισμός που πραγματοποιείται ανάμεσα σε αυτούς και τους γονείς τους. Αντί να θεωρούμε την ριψοκίνδυνη συμπεριφορά των εφήβων ως εξαγριωμένο αγώνα δύναμης απέναντι στους γονείς, ως επανάσταση, είναι πιο χρήσιμο να την επαναπροσδιορίζουμε ως πιθανή βοηθητική διαδικασία δοκιμών. Μέσω των προκλήσεων και των κινδύνων οι έφηβοι ανακαλύπτουν ποιοι είναι και καθορίζουν τι θα γίνουν. Ωστόσο, η συμπεριφορά που ενέχει υψηλούς κινδύνους δεν μπορεί να αγνοηθεί Μερικές φορές οι γονείς δημιουργούν ακούσια ένα καθεστώς ελευθεριών όπου διστάζουν να χρησιμοποιήσουν ηθική γλώσσα ή να θέσουν όρια ή περιορισμούς στα παιδιά. Εξηγήστε στον έφηβο ότι ανησυχείτε επειδή τον αγαπάτε. Δείξτε του ότι τον εμπιστεύεστε και αναθέστε του πραγματικές ευθύνες αλλά αν δεν σταθεί στο ύψος του την πρώτη φορά, ξαναδώστε του μια ευκαιρία. Τέλος, όποια και αν είναι η ιδιοσυγκρασία του εφήβου, είναι σημαντικό να τους κρατάμε απασχολημένους με δραστηριότητες που τους ταιριάζουν. Κάποιες φορές εμπλέκονται σε δραστηριότητες υψηλού κινδύνου (ναρκωτικά) για να τραβήξουν την προσοχή. Η στενή σχέση με τους γονείς, η ασφάλεια και η σταθερότητα που προσφέρουν οι γονείς λειτουργούν προστατευτικά σε τέτοιου είδους συμπεριφορές.

Η κατάθλιψη
Η καλή ψυχική υγεία των εφήβων έχει εξαιρετική σημασία και οι γονείς οφείλουν να κατανοήσουν τη διαφορά ανάμεσα στο αίσθημα της λύπης και της κατάθλιψης. Η κατάθλιψη επιφέρει έντονη θλίψη που παρεμβαίνει στην ικανότητα του εφήβου να ανταπεξέλθει στις συνηθισμένες απαιτήσεις της ζωής. Όλα αρχίζουν να δοκιμάζονται: υγεία, σχολείο, διασκέδαση, σχέσεις. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης διαρκούν για παρατεταμένη χρονική περίοδο τουλάχιστον δυο εβδομάδων. Ο έφηβος κλαίει περισσότερο απ’ ότι στο παρελθόν και παραπονιέται για το κενό που αισθάνεται μέσα του. Είναι απομονωμένος, μελαγχολικός, περιγράφει τη ζωή ως μάταιη ή αυτοτραυματίζεται! Η κατάθλιψη μπορεί να διαγνωστεί και να θεραπευτεί, πάντα με τη βοήθεια ειδικού.


Οι τροφικές διαταραχές 
Οι τροφικές διαταραχές  αποτελούν ψυχολογική ασθένεια που έχει σοβαρές σωματικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Οι πιο συνηθισμένες είναι η νευρική ανορεξία και η νευρική βουλιμία. Το θέμα αυτό είναι σημαντικό για πολλούς εφήβους. Πολλοί είναι δυστυχισμένοι με την εμφάνισή τους και η δίαιτα μπορεί να τους γίνει έμμονη ιδέα και στη συνέχεια να εξελιχθεί σε διατροφική διαταραχή. Αν οι νέοι κάνουν συχνά σχόλια για το βάρος τους, το βάρος των φίλων τους ή ανθρώπων της τηλεόρασης εκμεταλλευτείτε το και συζητήστε πως αισθάνεται για το θέμα αυτό. Οι γονείς μπορούν επίσης να καθοδηγούν με το παράδειγμά τους εστιάζοντας την προσοχή τους στην υγιεινή διατροφή και τη διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης αντί σε εξαντλητικές δίαιτες. Επίσης, τονώστε την αυτοεκτίμησή του.

Τα ναρκωτικά
Το θέμα των ναρκωτικών προκαλεί φόβο στους γονείς, ωστόσο, είναι σημαντικό να παραμείνετε ψύχραιμοι αν πιστεύετε ότι ο έφηβος πειραματίζεται με τα ναρκωτικά. Για να διασφαλίσετε ότι μπορείτε να προστατέψετε τον έφηβο, εξοπλιστείτε με πληροφορίες. Πρέπει να είμαστε σωστά ενημερωμένοι για να επικοινωνήσουμε με τους εφήβους. Βρείτε μια καλή στιγμή και επιλέξτε τις λέξεις προσεκτικά προτού ξεκινήσετε οποιαδήποτε συζήτηση. Πρώτα εκφράστε την αγάπη και το ενδιαφέρον σας. Πείτε ότι είστε κοντά του για να τον στηρίξετε και να τον βοηθήσετε. Ο έφηβος θα δεχθεί την ευκαιρία για συζήτηση αλλά το πιθανότερο είναι να αρνηθεί τα πάντα στην αρχή. Ακούστε με προσοχή και προσπαθήστε να διαπιστώσετε γιατί κάνει χρήση. Οφείλεται στην πίεση των συνομηλίκων του, σε άλλα θέματα που υποβόσκουν, σε δυστυχία ή είναι απλώς ένα πείραμα; Ίσως η μόνη αποτελεσματική προσέγγιση είναι να αισθανθούν οι νέοι τόσο ξεχωριστοί και αγαπητοί, που θα θελήσουν να μείνουν σώοι και αβλαβείς.

Το  αλκοόλ
Οι γονείς οφείλουν να διδάσκουν τους νέους με το παράδειγμά τους και να εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τους κινδύνους που ενέχει για την υγεία η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Επίσης οφείλουν να παρουσιάζουν με σαφήνεια την μη αποδεκτή συμπεριφορά και τις συνέπειες που έχει η παράβλεψη αυτών των προσδοκιών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην αντιδρούν υπερβολικά, αλλά να αξιολογούν την κατάσταση προτού ενεργήσουν κατά τρόπο που θα μπορούσε να αποβεί επιζήμιος μακροπρόθεσμα. Πολλοί νέοι που πίνουν δεν κάνουν κατάχρηση και πολλοί άλλοι πειραματίζονται αλλά δεν γίνονται τακτικοί χρήστες. Το αλκοόλ αποτελεί προϊόν που προωθείται υπερβολικά ,εξωραΐζεται και δεν παρουσιάζεται ως κάτι που μπορεί να βλάψει την υγεία. Οι γονείς οφείλουν να διασφαλίσουν ότι οι νέοι έχουν μια ισορροπημένη εικόνα και λαμβάνουν τα σωστά μηνύματα.

Το κάπνισμα
Δώστε το καλό παράδειγμα και μην καπνίζετε μπροστά στον έφηβο. Ακόμη καλύτερα μην καπνίζετε γενικώς.  Προσπαθήστε να προβλέψετε κάποιες από τις καταστάσεις με τις οποίες θα έρθετε αντιμέτωποι. Ο έφηβος μπορεί να παραδεχθεί ότι καπνίζει. Αν το σκεφτείτε και σκεφτείτε την αντίδρασή σας εκ των προτέρων, μπορείτε να παραμείνετε ψύχραιμοι όταν συμβεί και να το αντιμετωπίσετε λογικά. Αν βρίσκεστε ήδη σε διαμάχη για αυτό το θέμα, όσο περισσότερη ανησυχία δείχνετε, τόσο περισσότερο τείνουν οι έφηβοι να σκάβουν το λάκκο τους. Ξεκαθαρίστε για ποιον λόγο δεν εγκρίνετε το κάπνισμα, και να θυμάστε ότι έχετε το δικαίωμα να μένετε σε ένα σπίτι χωρίς καπνό. Στο τέλος, αν οι έφηβοι επιλέξουν να καπνίζουν, τότε είναι επιλογή τους και πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες. Καθήκον του γονέα είναι να βεβαιωθεί ότι η επιλογή στηρίζεται σε σωστή πληροφόρηση.

Ο εθισμός στο Ίντερνετ
Τα ποσοστά των χρηστών του διαδικτύου στη χώρα μας έχουν υπερτριπλαστεί μέσα σε μία επταετία -από 9% το 1999 σε 33,7% το 2006-, αν και παραμένουν σχετικά χαμηλά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα, τον Σεπτέμβριο του 2007 3,8 εκατομμύρια Έλληνες είχαν πρόσβαση του Ιντερνετ, ωστόσο στα άτομα 12-18 ετών τα ποσοστά των χρηστών άγγιζαν το 70%-80%.
       Λόγω της αύξησης της πρόσβασης στο Ίντερνετ στις περισσότερες περισσότερες χώρες, ο εθισμός στο διαδίκτυο γίνεται ολοένα και σοβαρότερο ψυχικό πρόβλημα μεταξύ των εφήβων.
Οι ειδικοί θεωρούν ότι ο εθισμός στο Ίντερνετ προκαλεί άγχος, νευρικότητα, κακή διάθεση και χαρακτηρίζεται πλέον ως βασικός παράγοντας για συμπεριφορές αυτοτραυματισμού
     Αλλά και ο εθισμός στο διαδίκτυο λαμβάνει ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις και στην Ελλάδα. Σύμφωνα με στατιστικές, περίπου το 50% των Ελλήνων ηλικίας 20-50 ετών δηλώνει ότι κάνει χρήση του Ιντερνετ περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα, σε αντίθεση με τα άτομα κάτω των 20, που επισκέπτονται το διαδίκτυο το πολύ τρεις ώρες την ημέρα.
      Το πρόβλημα όμως δεν επικεντρώνεται στους ανηλίκους, ούτε φυσικά αφορά αποκλειστικά αυτούς. Τα συμπτώματα παραμονεύουν και τους ενήλικες, απλώς οι δικές τους ασχολίες είναι ελαφρώς διαφορετικές. Τζόγος, πορνογραφία και παράνομα διαδικτυακά ραντεβού μπορούν να παρασύρουν και τον πιο προσεκτικό ενήλικα.
     Η εξάρτηση από το διαδίκτυο δεν είναι ακόμη αναγνωρισμένη επίσημα ως ψυχική διαταραχή, αν και τα γεγονότα που τρέχουν με υψηλές ιντερνετικές ταχύτητες μαρτυρούν ότι κάτι τέτοιο δεν είναι διόλου απίθανο να συμβεί σύντομα. Παρόλα αυτά, οι ειδικοί στο χώρο της ψυχικής υγείας που έχουν ασχοληθεί με το συγκεκριμένο θέμα, θεωρούν πως για να κριθεί ένα άτομο εθισμένο στο διαδίκτυο, πάσχον δηλαδή από μια ψυχική διαταραχή πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια αναφέρεται στην ανακοίνωση.
      Στα κριτήρια αυτά περιλαμβάνονται εκτός από την πολύωρη ημερήσια ενασχόληση με το Διαδίκτυο τα ακόλουθα:
1. Εξιδανίκευση του μέσου: Ο χρήστης θεωρεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το Διαδίκτυο το σημαντικότερο «κεφάλαιο» της καθημερινότητας του.
2. Τροποποίηση της διάθεσης: Σε όσους εθίζονται στα ηλεκτρονικά παιχνίδια παρουσιάζεται αύξηση της παραγωγής του νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου ντοπαμίνη, η οποία συνδέεται με την ευχαρίστηση.
3. Ανοχή: Το άτομο χρειάζεται σταδιακά όλο και περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή ώστε να νιώθει ευχαρίστηση.
4. Σύγκρουση: Ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλημα, δεν μπορεί να κάνει κάτι για να περιορίσει τη χρήση του υπολογιστή.
5. Ενασχόληση αρχικώς με ηπιότερες και όχι εθιστικές λειτουργίες του διαδικτύου, όπως είναι η αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων, και σταδιακή μετάβαση σε πιο διαδραστικές διαδικτυακές λειτουργίες όπως τα δωμάτια συνομιλιών (chat room), οι ομάδες ειδήσεων ή ακόμη και τα αποκαλούμενα κοινωνικά παιχνίδια, όπως το «Second Life», στο οποίο κάθε χρήστης φτιάχνει μια νέα «εικονική» διαδικτυακή ζωή με όλες τις εκφάνσεις της (αξίζει να σημειωθεί ότι έχει ήδη προκληθεί θόρυβος σχετικά με τέτοιου είδους παιχνίδια, καθώς σε κάποιες περιπτώσεις η «εικονική» ζωή του χρήστη παρενέβαινε στη φυσιολογική ζωή του, ενώ παράλληλα η πλατφόρμα του παιχνιδιού γινόταν έρμαιο παιδεραστών και διακινητών πορνογραφικού υλικού).
     Όλα αυτά έχουν σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου. Μειώνεται ο χρόνος που περνάει ο έφηβος με την οικογένειά του, περιορίζονται τα χόμπι και οι κοινωνικές συναναστροφές του, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας, μυοσκελετικών προβλημάτων και οφθαλμικών παθήσεων λόγω των πολλών ωρών ακινησίας μπροστά στην οθόνη. Παράλληλα, οι εθισμένοι στο διαδίκτυο χρήστες παραμελούν τη σωματική τους υγιεινή, ενώ κάνουν πολλές απουσίες στο σχολείο, με αποτέλεσμα ακόμη και να χάνουν τάξεις.


Συμβουλές και υποστήριξη από επιστήμονες με γνώση και πείρα για παιδιά, εφήβους, γονείς, συγγενείς και εκπαιδευτικούς παρέχονται στην τηλεφωνική γραμμή  210 7488269