Ανάλυση σπέρματος

Τι είναι η ανάλυση σπέρματος;
Είναι η πρώτη εξέταση γονιμότητας που πρέπει να κάνει κάθε υποψήφιος μπαμπάς και που προσδιορίζει τα παρακάτω:
1. τον αριθμό των σπερματοζωαρίων
2. την κινητικότητά τους
3. τη μορφολογία αν παρουσιάζουν σημάδια λειτουργικών προβλημάτων (μέγεθος-σχήμα).
Πως γίνεται;
Δίνοντας δείγμα σπέρματος στην κλινική ή στο εργαστήριο. Το δείγμα εξετάζεται στο μικροσκόπιο ή σε ειδικό αναλυτή συνδεδεμένο με υπολογιστή.
Το δείγμα μπορεί να ληφθεί στο σπίτι σε αποστειρωμένο δοχείο και να μεταφερθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα (20’-30’) στο εργαστήριο.

Οδηγίες για τη λήψη σπέρματος:
- Ο ενδιαφερόμενος πρέπει να απέχει από κάθε εκσπερμάτιση 2-5 μέρες πριν από την εξέταση
- Ο ενδιαφερόμενος σημειώνει την ημερομηνία και την ώρα της λήψης σπέρματος, καθώς και τα στοιχεία του στην ετικέτα του ειδικού, αποστειρωμένου δοχείου
- Το δείγμα συλλέγεται με αυνανισμό και κλείνεται στο δοχείο
- Το δείγμα πρέπει να αναλυθεί μέσα σε 2 ώρες από τη συλλογή του, άρα αν ο ενδιαφερόμενος επιλέξει να το συλλέξει στο σπίτι, θα πρέπει να το μεταφέρει άμεσα στο εργαστήριο χωρίς το δείγμα να εκτεθεί σε υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες.

Όταν εκείνος διστάζει
Αρκετοί άντρες νιώθουν κάπως «περίεργα» ενώπιον της εξέτασης σπέρματος, αν και δεν θα έπρεπε. Η συλλογή του σπέρματος στο σπίτι ίσως κάνει πιο εύκολη τη διαδικασία, αφού εκεί μπορεί το ζευγάρι να... συνεργαστεί. Η δοκιμασία είναι μικρή και ο τρόπος να ξεπεραστεί πρέπει να βρεθεί από κοινού, μιας και η διαδικασία αφορά και τους δυο.

Τι δείχνει η ανάλυση σπέρματος
Αυτό που έχει μεγάλη σημασία, είναι τα αποτελέσματα της εξέτασης αυτής να γίνουν κατανοητά και από τα δυο μέλη του ζευγαριού, ώστε η συζήτηση με τον γιατρό που θα ακολουθήσει να είναι πιο αποτελεσματική και να οδηγήσει πιο κοντά στο επιθυμητό αποτέλεσμα.


Τα αποτελέσματα μια εξέτασης σπέρματος αφορούν στα παρακάτω:
• Αριθμός σπερματοζωαρίων. Ο χαμηλός αριθμός (ολιγοσπερμία) ή η απουσία σπερματοζωαρίων (αζωοσπερμία) είναι τα μη φυσιολογικά ευρήματα που σχετίζονται με την υπογονιμότητα.

• Κινητικότητα. Η εξέταση σπέρματος μετράει τα σπερματοζωάρια που κινούνται, ενώ ελέγχει και το αν αυτά κινούνται προς τα εμπρός και αρκετά γρήγορα, ώστε να μπορούν να διεισδύσουν σε ένα ωάριο. Επίσης, με την ανάλυση σπέρματος υπολογίζεται το ποσοστό των σπερματοζωαρίων που δεν είναι βιώσιμα. Αν η εξέταση σπέρματος δείξει φυσιολογικό αριθμό αλλά χαμηλή κινητικοτητα, η διάγνωση είναι ασθενοσπερμία. Αν τα νεκρά σπερματοζωάρια είναι πάνω από 70% η διάγνωση είναι νεκροσπερμία.

• Μορφολογία. Εδώ εξετάζεται το μέγεθος, το σχήμα και η ανατομία των σπερματοζωαρίων. Όταν ο αριθμός των σπερματοζωαρίων που φαίνονται μη φυσιολογικά σε ένα φυσιολογικό δείγμα ξεπερνάει το 85%, η διάγνωση είναι τερατοσπερμία που σημαίνει μειωμένη γονιμότητα.

• Σπερματικό υγρό. Εδώ η ανάλυση αφορά στην ποιότητα και την ποσότητα του υγρού μέρους του σπέρματος. Ο χαμηλός όγκος αλλά και η κακή σύσταση του σπέρματος μπορεί να οδηγούν σε υπογονιμότητα.
Οδηγίες για καλύτερα αποτελέσματα
Για πιο αξιόπιστα αποτελέσματα, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να κάνει δυο φορές ανάλυση σπέρματος, με διαφορά ενός μήνα τουλάχιστον.
Δυο με πέντε μέρες πριν από την ανάλυση σπέρματος, καλό είναι ο ενδιαφερόμενος να απέχει από τη σεξουαλική επαφή και κάθε μορφής εκσπερμάτιση.
Για την συγκέντρωση του σπέρματος, με όποιον τρόπο και αν αυτή γίνει, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση λιπαντικών, αφού τα περισσότερα λιπαντικά μπορεί να επηρεάσουν τη διαδικασία. Το ίδιο ισχύει και για το σάλιο.

Ποιοί παράγοντες επηρεάζουν την ποιότητα και την ποσότητα του σπέρματος;
• Οι ανδρικοί όρχεις που παράγουν το σπέρμα δεν βρίσκονται έξω από το σώμα χωρίς λόγο. Τα σπερματοζωάρια δεν μπορούν να επιβιώσουν σε πολυ υψηλές θερμοκρασίες, άρα η φύση έχει προνοήσει και έχει δώσει στους όρχεις που τα περιέχουν τη σωστή θέση ώστε η θερμοκρασία τους να μην ξεπερνά τη θερμοκρασία του σώματος (36,6 βαθμούς Κελσίου). Τα πολύ στενά ρούχα λοιπόν, όπως και τα πολυ στενά εσώρουχα και τα ποδηλατικά σορτσάκια από λίκρα, έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση της θερμοκρασίας των όρχεων με καταστροφικές συνέπειες για το ευπαθές όπως προκύπτει σπέρμα.

• Υποστηρίζεται ότι η ακτινοβολία στην οποία εκτιθέμεθα όταν ταξιδεύουμε αεροπορικώς έχει ως συνέπεια τη μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, άρα τα συχνά αεροπορικά ταξίδια (περισσότερο από δυο φορές το μήνα και με διάρκεια μεγαλύτερη των έξι ωρών) φαίνεται να επιτείνουν το πρόβλημα της υπογονιμότητας.

• Το κάπνισμα συνδέεται στενά με την ανδρική υπογονιμότητα, αφού οι ουσίες που περιέχει το τσιγάρο φαίνεται να επηρεάζουν αρνητικά το σπέρμα μειώνοντας την κινητικότητά τους.

• Οι ναρκωτικές ουσίες όπως η μαριχουάνα και η κοκαϊνη, επίσης βλάπτουν τα σπερματοζωάρια.

• Η αυξημένη χοληστερόλη στο σώμα, η χοληστερόλη δηλαδή που είναι πάνω από  260 mg/dl για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών.

• Οι φορητοί υπολογιστές όταν τοποθετούνται πολύ κοντά στα γεννητικά όργανα προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας στην περιοχή και επομένως επηρεάζουν αρνητικά το σπέρμα.