Η ανάπτυξη από 12-15 μηνών

Ο μεγαλύτερος άθλος του παιδιού σε αυτή την ηλικία είναι ότι ξεκινά να κινείται μέσα στο χώρο και ότι υπερνικά επιτέλους την βαρύτητα.

Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε ως τώρα, η σωματική ανάπτυξη του παιδιού μετά την είσοδό του στο δεύτερο χρόνο της ζωής του, δεν είναι τόσο θεαματική, που σημαίνει ότι το ύψος και το βάρος του δεν θα παρουσιάσουν σημαντική αλλαγή. Για παράδειγμα, ενώ το μέσο ύψος του παιδιού στο τέλος του πρώτου έτους είναι 75 εκατοστά, στο τέλος του δεύτερου έτους το μέσο ύψος δεν ξεπερνά τα 85 εκατοστά. Οι διαστάσεις του σώματος καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από γενετικούς παράγοντες. Επιπλέον, ακόμη και στο ίδιο το άτομο ο ρυθμός ανάπτυξης δεν είναι ομοιόμορφος σε όλες τις ηλικίες. Αν οι γονείς γνώριζαν ότι πολλοί διαφορετικοί ρυθμοί ανάπτυξης είναι φυσιολογικοί, θα απέφευγαν το άγχος, την αναστάτωση και τους προβληματισμούς που δημιουργεί αυτή ακριβώς η άγνοια. Ειδικά για τα ίδια τα παιδιά, η εικόνα που έχουν για το σώμα τους –για το βιοσωματικό τους είδωλο, όπως ονομάζεται- είναι καθοριστική για την ανάπτυξή τους. Η καλή θεώρηση του σώματος και της εμφάνισής τους χτίζεται από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Φράσεις όπως: «Κοίτα πόσο ψηλός είναι ο Γιωργάκης, ενώ εσύ....» και ανάλογες προτροπές που στηρίζονται στη βάση της σύγκρισης, είναι απολύτως λαθεμένες, γιατί δημιουργούν άγχος στα παιδιά, κακή αυτοεικόνα και άρα μειωμένη αυτοπεποίθηση.

Κίνηση και Έλεγχος λεπτών κινήσεων
Θα κάνει τις πρώτες του απόπειρες να σταθεί όρθιο. Το παιδί αρχικά θα βάζει συχνά τις παλάμες του στο πάτωμα και θα τις πιέζει προς τα κάτω δίνοντας ώθηση στο σώμα του να σταθεί όρθιο, όχι πάντα με το αναμενόμενο αποτέλεσμα, που σημαίνει ότι οι πτώσεις θα είναι συχνές. Το παιδί σε αυτή τη φάση δεν μπορεί να αναγνωρίζει τους κινδύνους που υπάρχουν σε κάθε βήμα του μέσα στο σπίτι. Ένα διπλωμένο χαλί, τα σκαλοπάτια, μια κλίση στο δάπεδο είναι πολύ πιθανό να εμποδίσουν αυτές τις πρώτες προσπάθειες του παιδιού να περπατήσει και να προκαλέσουν ατυχήματα. Σε αυτή τη φάση, οι κινήσεις των χεριών θα αρχίσουν να γίνονται πιο συντονισμένες. Λίγο μετά τα πρώτα του γενέθλια θα μπορεί να πραγματοποιήσει μια μεγάλη γκάμα λεπτών χειρισμών, όπως να χτίζει πύργους με τουβλάκια, να πιάνει τη μπάλα ή άλλα αντικείμενα σε κίνηση, να στρέφει κουμπιά, να μουντζουρώνει, να τοποθετεί πασαλάκια στις υποδοχές τους. Η ανάγκη για ασφάλεια στους χώρους που κινείται, παίζει, πειραματίζεται το παιδί, είναι καθοριστική.

Σκέψη και φαντασία
Το παιδί που μπαίνει στον δεύτερο χρόνο της ζωής του αρχίζει να βάζει σε μια τάξη όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω του. Μάλιστα, όχι μόνο αντιλαμβάνεται αλλά μπορεί και να επενεργεί στο περιβάλλον του. Η αντίληψη και η κινητική δράση γίνονται πιο διερευνητικές και το παιδί αρχίζει να πειραματίζεται πιο έντονα.

Η σχέση με τα αντικείμενα
Μετά τον πρώτο χρόνο, το παιδί θα αρχίσει να χρησιμοποιεί τα διάφορα αντικείμενα που βρίσκονται γύρω του. Για παράδειγμα, θα χρησιμοποιεί τη βούρτσα για να χτενιστεί, το ακουστικό για να μιλήσει στο τηλέφωνο. Επίσης, μετά την ηλικία του ενός έτους, θα μπορεί να ανακαλέσει τη θέση ενός αντικειμένου, ακόμη και αν έχει πολλές μέρες να το δει (να το συνδέσουμε με τον φόβο του αποχωρισμού). Σε αυτή τη φάση το παιδί γνωρίζει πολλά, όμως δεν μπορεί να εφαρμόσει τη γνώση στην πράξη, προλαμβάνοντας τις συνέπειες. Για παράδειγμα, μπορεί να γνωρίζει ότι οι πόρτες ανοίγουν και κλείνουν, όμως δεν είναι σε θέση να καταλάβει ότι μια πόρτα που κλείνει μπορεί να πιάσει το χέρι του με δυσάρεστες συνέπειες. Η ασφάλεια και πάλι είναι σημαντικό κεφάλαιο και η εξασφάλισή της είναι στο χέρι μας. 

Δείτε εδώ παιχνίδια για την ηλικία του μωρού 15-18 μηνών

Γλώσσα
Οι πρώτες φωνούμενες λέξεις αρχίζουν και εμφανίζονται στο τέλος του πρώτου έτους και την αρχή του δεύτερου. Ο λόγος του παιδιού βέβαια συνεχίζει να είναι ελλειματικός, μονολεκτικός, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνει τη γλώσσα των μεγάλων. Μάλιστα, είναι αποδεδειγμένο ότι κατανοεί πολλά περισσότερα από όσα εμείς οι ενήλικοι νομίζουμε. Αυτό φαίνεται από τη δυνατότητά του να ανταποκρίνεται σε όσα ακούει και να εκτελεί οδηγίες που του δίνονται προφορικά από τους μεγάλους, ακόμη και κάποιες αρκετά πολύπλοκες.

Συναισθήματα
Το παιδί, σε αυτή την συγκλονιστική περίοδο της ζωής του, θα βιώσει όλη τη γκάμα των συναισθημάτων, από τα πιο θετικά μέχρι τα πιο αρνητικά. Αυτά έχουν μικρή διάρκεια, μεγάλη ένταση και μεταβάλλονται με τεράστια ευκολία. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό όμως της ηλικιακής αυτής φάσης είναι ότι το παιδί των 2 ετών κατορθώνει να συνδέσει συγκεκριμένα συναισθήματα με συγκεκριμένα πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις. Για τους παραπάνω λόγους είναι σαφές ότι η δική μας συμπεριφορά, οι δικοί μας χειρισμοί και η στάση μας απέναντί του είναι σημαντικές για την εικόνα του κόσμου που θα αποκομίσει και τον χαρακτήρα που σιγά σιγά θα χτίσει.

Κοινωνικότητα και φίλοι
Ο εγωκεντρισμός του παιδιού αυτής της ηλικίας και η αίσθηση που έχει ότι το ίδιο βρίσκεται στο κέντρο του κοντινού του περιβάλλοντος, είναι πολύ έντονα μετά το πρώτο έτος και γίνονται ακόμη εντονότερα καθώς οδεύει προς τα δεύτερα γενέθλιά του. Στην αρχή αυτής της φάσης λοιπόν, δεν μπορεί να ασχοληθεί με ομαδικά παιχνίδια. Θα μπορεί βέβαια να παίζει κοντά σε άλλα παιδιά, απολαμβάνοντας μάλιστα την παρουσία τους, όμως δεν θα μπορεί να παίξει μαζί τους παιχνίδια που απαιτούν συνεργασία, αφού το πιθανότερο είναι να προσπαθεί να αποσπάσει αντικείμενα από τα χέρια της παρέας του. Η μοιρασιά είναι μια λέξη που απουσιάζει από το λεξιλόγιο των παιδιών αυτής της ηλικίας και ο ανταγωνισμός θα είναι μεγάλος. Η κτητικότητα κυριαρχεί απόλυτα και μόνο με τον καλό χειρισμό των ενηλίκων (γονιών, δασκάλων) μπορεί να διατηρηθεί το κλίμα ηρεμίας σε μια ομήγυρη παιδιών αυτής της ηλικίας.