Οι πρώτες τέσσερις εβδομάδες της εγκυμοσύνης όπως και οι επόμενες του πρώτου τριμήνου είναι γεμάτες εκπλήξεις και αλλαγές που δηλώνουν ότι το θαύμα της ζωής έχει αρχίσει να συντελείται μέσα μας.
Όταν μια εγκυμοσύνη προκύπτει με φυσικό τρόπο, άλλες γυναίκες είναι σίγουρες για την ακριβή ημερομηνία της σύλληψης του μωρού τους, ενώ άλλες απλώς δεν έχουν ιδέα πώς και πότε συνέβη αυτό. Σε κάθε περίπτωση ο γιατρός ή η μαία που σε παρακολουθεί θα υπολογίσει την πιθανή ημερομηνία του τοκετού και θα βασίσει το χρονοδιάγραμμα των εξετάσεων στην ημερομηνία της τελευταίας περιόδου. Αυτή η λύση ακολουθείται τα τελευταία χρόνια γιατί είναι δύσκολο να εντοπιστεί η ακριβής ημερομηνία της ωορρηξίας και της γονιμοποίησης του ωαρίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η πρώτη εβδομάδα της εγκυμοσύνης είναι η εβδομάδα της τελευταίας περιόδου. Για να μην μπερδεύεσαι με τις ημερομηνίες δοκίμασε τον υπολογιστή εγκυμοσύνης που θα σου δείχνει πάντα σε ποιό σημείο βρίσκεσαι και θα διευκολύνει τη συνεννόησή σου με τον γιατρό αφού και ο ίδιος χρησιμοποιεί το ίδιο σύστημα.
Οι αλλαγές του πρώτου καιρού
Η εβδομάδα αυτή, όπως και εκείνες που ακολουθούν μέχρι την ολοκλήρωση του πρώτου τριμήνου είναι οι πρώτες και πιο κρίσιμες εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Στη διάρκειά τους το μωρό θα εξελιχθεί από γονιμοποιημένο ωάριο σε πλήρη οργανισμό. Στο τέλος του πρώτου τριμήνου όλα τα ζωτικά όργανα και συστήματα του μωρού θα έχουν διαμορφωθεί. Για τη μαμά, το πρώτο τρίμηνο δεν έχει ιδιαίτερα θεαματικές εξωτερικές αλλαγές στο σώμα (η κοιλιά μόλις που αρχίζει να φαίνεται, το στήθος διογκώνεται) αλλά στο εσωτερικό συμβαίνουν πολλά και συναρπαστικά. Το πρώτο τρίμηνο πολλές γυναίκες νιώθουν τα κλασικά συμπτώματα της εγκυμοσύνης: κούραση και υπνηλία, πρωινή ναυτία και απότομες αλλαγές στη διάθεση. Στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή στη διατροφή για τον έλεγχο του βάρους και το κυριότερο για την κάλυψη των αναγκών του εμβρύου προκειμένου να αναπτυχθεί σωστά τόσο αυτό όσο και ο πλακούντας, αλλά και στις μετακινήσεις, καθώς είναι η πιο επικίνδυνη περίοδος για αποβολές και αποκολλήσεις.
2η εβδομάδα
Η εμφύτευση του κυήματος στην μήτρα δίνει το σήμα για την έναρξη μιας σειράς αλλαγών στο σώμα της εγκύου. Κατά τις δύο πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης δεν έχουμε ακόμα σύλληψη και ανάπτυξη του εμβρύου. Η πραγματική ηλικία του εμβρύου αρχίζει να «μετράει» από την τρίτη εβδομάδα οπότε έχουμε τη σύλληψη και την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα.
Τι συμβαίνει στο σώμα μου
Η κυριαρχία των ορμονών
Μόλις εμφυτευτεί το κύημα στη μήτρα, απελευθερώνει ουσίες, που προκαλούν τη διακοπή της περιόδου και προετοιμάζουν το σώμα για την επερχόμενη εγκυμοσύνη. "Ξεγελούν", επίσης, το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να δεχθεί το έμβρυο και να μην το αποβάλει ως ξένο σώμα. Οι αλλαγές που θα παρατηρείς μέρα με τη μέρα στο σώμα σου οφείλονται στην επίδραση διάφορων ορμονών, που εκκρίνονται από τους αδένες, τις ωοθήκες και τον πλακούντα. Η εντατική δράση τους είναι αυτή που στηρίζει την εγκυμοσύνη και εξασφαλίζει την υγιή ανάπτυξη του εμβρύου. Οι ορμόνες προετοιμάζουν επίσης τη μήτρα, τη λεκάνη και τους μαστούς, για να ανταποκριθούν στον τοκετό και το θηλασμό.
Η έντονη ορμονική δραστηριότητα επηρεάζει τις γυναίκες με ποικίλους τρόπους. Οι απότομες αλλαγές στη διάθεση οφείλονται σε αυτό ακριβώς το ορμονικό «τσουνάμι». Μπορεί να γίνεις κυκλοθυμική, να νιώθεις συναισθηματικά ευάλωτη ή ευσυγκίνητη. Μπορεί ακόμα να νιώθεις αποστροφή για κάποιες οσμές και τροφές που πριν αγαπούσες. Η καταπόνηση των ζωτικών οργάνων πιθανόν να σου προκαλέσει κατατονία, κούραση και υπνηλία, πτώση της πίεσης και τάσεις λιποθυμίας. Η επονομαζόμενη πρωινή ναυτία, που εκδηλώνεται με ναυτίες, τάσεις εμετού και ανορεξία, είναι το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα στην αρχή της εγκυμοσύνης. Τη λένε «πρωινή» όμως μπορεί να την αισθανθείς οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, κυρίως αν είσαι κουρασμένη ή νηστική. Με την πρόοδο της εγκυμοσύνης, καθώς το σώμα θα βρίσκει μια νέα ορμονική ισορροπία, τα συμπτώματα αυτά θα υποχωρούν. Το τέλος του πρώτου τριμήνου πιθανόν να σε βρει εξουθενωμένη, σωματικά και ψυχικά. Αν, όμως, κατανοήσεις τι συμβαίνει στο σώμα σου, που έχει τεθεί στην υπηρεσία ενός υπέροχου σκοπού, τότε θα νιώσεις ότι πραγματικά αξίζει τον κόπο.
3η εβδομάδα
Στα μέσα του κύκλου περίπου γίνεται η ωορρηξία. Ενα ωάριο γλιστράει στις σάλπιγγες και γονιμοποιείται από ένα σπερματοζωάριο αρκετά δυναμικό και αποφασιστικό για να τα καταφέρει ανάμεσα σε 350000000 «ανταγωνιστές». Μόλις γονιμοποιηθεί το ωάριο «κλείνει» και αρχίζει να διαιρείται σε όμοια κύτταρα καθώς συνεχίζει το δρόμο του από τη σάλπιγγα στη μήτρα όπου θα εμφυτευθεί για να μεγαλώσει. Μετά την εμφύτευση ακολουθεί μια σειρά από εντυπωσιακές μεταβολές. Τα κύτταρα της εξωτερικής στοιβάδας σχηματίζουν το σύστημα που θα θρέψει και θα συντηρήσει το έμβρυο, δηλαδή τον πλακούντα και τον αμνιακό σάκο, ενώ τα κύτταρα της εσωτερικής στοιβάδας θα διαπλάσουν το έμβρυο. Στο τέλος της εβδομάδας, η εσωτερική στοιβάδα διογκώνεται και δημιουργεί τρεις νέες στοιβάδες. Από την πρώτη, το ενδόδερμα, θα δημιουργηθεί το γαστρεντερικό σύστημα.
Από τη δεύτερη, το εξώδερμα, θα προέλθουν οι νευρώνες, που θα διαμορφώσουν τον εγκέφαλο, τη σπονδυλική στήλη και τα επιθηλιακά κύτταρα, που θα σχηματίσουν το δέρμα. Από την τρίτη, το μεσόδερμα τα κύτταρα θα σχηματίσουν την καρδιά τους πνεύμονες και όλα τα εσωτερικά όργανα του εμβρύου.
Πώς να ανακουφιστείς από τα κλασικά συμπτώματα της εγκυμοσύνης:
-Κούραση και υπνηλία. Μην προσπαθήσεις να νικήσεις αυτό το αίσθημα της εξάντλησης που σε στέλνει για ύπνο νωρίς κάθε βράδυ. Άκου το σώμα σου και χάρισέ του τον ύπνο που χρειάζεται για να πάρει δυνάμεις. Προσπάθησε όσο μπορείς να αποφύγεις τα μεγάλα ταξίδια, το ξενύχτι, την ορθοστασία. Να θυμάσαι πως αυτοί οι περιορισμοί είναι προσωρινοί και μπαίνοντας στο δεύτερο τρίμηνο θα νιώσεις την ενέργειά σου να επιστρέφει.
-Πρωινή ναυτία. Είναι ίσως το πιο ενοχλητικό από τα συμπτώματα της εγκυμοσύνης όμως και αυτό υποχωρεί στο τέλος του πρώτου τριμήνου. Λίγο ψωμί ολικής άλεσης, κρακεράκια και μπανάνες είναι τα εύκολα σνακ που θα σε βοηθήσουν, αν τα καταναλώνεις κάθε φορά που νιώθεις άδειο το στομάχι σου. Δοκίμασε να τρως κάτι πριν σηκωθείς από το κρεβάτι το πρωί.
-Απότομες αλλαγές στη διάθεση. Πριν κάνουμε παιδιά, όλες οι γυναίκες πιστεύουμε πως η περίοδος της εγκυμοσύνης είναι ροζ, τρυφερή και ανέφελη. Στην πραγματικότητα, ιδιαίτερα στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, νιώθουμε πολύ μεγάλη ανησυχία για τη μεγάλη αλλαγή που ήρθε στη ζωή μας, αλλά και για τη ζωή που κουβαλάμε μέσα μας – είτε η εγκυμοσύνη ήρθε απρόοπτα, είτε είναι το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης προσπάθειας. Ανησυχούμε για το βάρος μας, για το ενδεχόμενο της αποβολής, για την κατάσταση της υγείας του παιδιού που θα φέρουμε στον κόσμο. Μίλησε για τα συναισθήματά σου στον σύντροφό σου ή στην αγαπημένη σου φίλη. Νιώσε αισιόδοξη για το μέλλον, δείξε εμπιστοσύνη στο αγέννητο παιδί σου και κάθε μέρα που περνάει θα είσαι πιο σίγουρη για τον εαυτό σου. Για το παιδί δεν θα πάψεις ποτέ να ανησυχείς. Σε λίγο που θα γίνεις μαμά θα το καταλάβεις.
4η εβδομάδα
H μικροσκοπική μπαλίτσα από κύτταρα, πλέον αποκαλείται επίσημα «έμβρυο» και μεγαλώνει με γοργό ρυθμό. Χαμηλά στις δυο πλευρές του κεφαλιού, το έμβρυο έχει δυο πτυχώσεις που θα γίνουν τα αυτιά. Ο ομφάλιος λώρος, ο πλακούντας και η χοριακή λάχνη, το σύστημα που δίνει τροφή και οξυγόνο στο μωρό δουλεύουν ήδη. Αυτή την εβδομάδα θα επιβεβαιώσεις την εγκυμοσύνη σου. Μπορεί ήδη να έχεις νιώσει κάποια από τα πρώτα συμπτώματα της εγκυμοσύνης αν και πολλές γυναίκες δεν αντιλαμβάνονται καμία αλλαγή μέχρι να καθυστερήσει η περίοδός τους. Μόλις επιβεβαιώσεις την εγκυμοσύνη σου μπορείς να κλείσεις το πρώτο ραντεβού με τον γυναικολόγο σου, που όμως θα σε δει γύρω στην 8η εβδομάδα ώστε να μπορέσει να ακούσει και την καρδιά του εμβρύου να χτυπάει στο υπερηχογράφημα.
Υπερασπίσου το παιδί
Οι πρώτες δώδεκα εβδομάδες της εγκυμοσύνης είναι και οι πιο καθοριστικές καθώς τότε αναπτύσσονται όλα τα βασικά όργανα του εμβρύου. Αν είσαι έγκυος και δεν το γνωρίζεις, πιθανόν να βλάψεις το έμβρυο σοβαρά με το τσιγάρο, το αλκοόλ, διάφορα φάρμακα και ακτινογραφίες. Αν υποψιάζεσαι ότι είσαι έγκυος, φρόντισε να το επιβεβαιώσεις το συντομότερο δυνατό. Ακολούθησε αμέσως ένα θρεπτικό διαιτολόγιο και υγιεινές συνήθειες, για να προστατέψεις το έμβρυο σε αυτή την ευαίσθητη φάση της ανάπτυξής του.
Τι συμβαίνει στο σώμα σου
Το στήθος
Η πρώτη αλλαγή που θα διαπιστώσεις στο σώμα σου είναι η διόγκωση των μαστών, γιατί τα οιστρογόνα επιδρούν στους γαλακτοφόρους πόρους. Το στήθος γίνεται υπερευαίσθητο στο άγγιγμα. Η θηλαία άλως, δηλαδή ο δακτύλιος γύρω από τη θηλή, αποκτά προοδευτικά σκουρότερο χρώμα και μεγαλύτερη διάμετρο. Η σκουρότερη θηλαία άλως πιστεύεται ότι είναι ένα οπτικό σήμα για το έμβρυο, ώστε να την εντοπίζει ευκολότερα. Τα μικρά εξογκώματα γύρω από τη θηλή, οι αδένες του Μοντγκόμερυ, αρχίζουν να προεξέχουν. Ο βασικός ρόλος τους είναι να εκκρίνουν μια ελαιώδη ουσία που λιπαίνει και προστατεύει την περιοχή από τυχόν μολύνσεις. Επειδή η ουσία αυτή περιέχει μια άλλη, συναφή με το αμνιακό υγρό, πιστεύεται ότι το νεογνό νιώθει αμέσως οικειότητα με τη θηλή τις πρώτες στιγμές της ζωής του και ενθαρρύνεται να θηλάσει. Είναι προτιμότερο όσο διαρκεί ο θηλασμός να αποφεύγετε να πλένετε τις θηλές με σαπούνι για να μην αλλοιώνεται αυτή η ουσία.
Η μήτρα και ο τράχηλος
Από την πρώτη στιγμή της εμφύτευσης του κυήματος, τα τοιχώματα της μήτρας μαλακώνουν και αρχίζουν να διαστέλλονται. Οι μυϊκές ίνες μεγαλώνουν 5 με 10 φορές και αυξάνεται η διάμετρος των αιμοφόρων και λεμφικών αγγείων. Το πρώτο τρίμηνο όμως το μέγεθός της μήτρας δεν αλλάζει σημαντικά. Στην αρχή της εγκυμοσύνης η μήτρα βρίσκεται χαμηλά στη λεκάνη. Καθώς αυξάνεται σε μέγεθος και βάρος πιέζει την ουροδόχο κύστη προκαλώντας τη γνωστή στις εγκύους συχνουρία. Ο τράχηλος μαλακώνει σημαντικά και αποκτά ένα προστατευτικό κάλυμμα από βλέννα, που θα παραμείνει στη θέση του ως τον τοκετό, για να προστατεύει τη μήτρα από την είσοδο βακτηριδίων.
Η κυκλοφορία του αίματος και η καρδιά
Στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, τόσο ο όγκος του αίματος όσο και τα ερυθρά αιμοσφαίρια, τα οποία μεταφέρουν οξυγόνο σε όλα τα κύτταρα του σώματος, αυξάνονται σημαντικά. Τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, πάντα χάρη στις ορμόνες, μαλακώνουν και διευρύνονται, ώστε το αίμα να κυκλοφορεί γρηγορότερα και να τροφοδοτεί το έμβρυο και τα ζωτικά σας όργανα με περισσότερο οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες. Από την ένατη εβδομάδα, η καρδιά αυξάνει κατά 40% την ποσότητα του αίματος που εξωθεί ανά λεπτό στη μήτρα, στον πλακούντα και στα ζωτικά σας όργανα.
Η αναπνοή και ο μεταβολισμός
Η ορμόνη προγεστερόνη αυξάνει το ρυθμό της αναπνοής. Τώρα εισπνέετε περισσότερο οξυγόνο, για να εφοδιάσετε τους ιστούς σας και το έμβρυο με επιπλέον ποσότητες, και εκπνέετε περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα. Η δραστηριότητα του μεταβολισμού σας αυξάνει κατά 10-25%.
Το βάρος
Στο σύνολο της εγκυμοσύνης, το μέσο βάρος μιας εγκύου αυξάνεται κατά περίπου 12 κιλά. Από αυτά, το ένα τρίτο, 4,5 κιλά περίπου, αναλογεί στο βάρος του εμβρύου, του πλακούντα και του αμνιακού υγρού. Η μήτρα ζυγίζει 1 κιλό και οι μαστοί 400 γρ. Τα υπόλοιπα 6 κιλά προέρχονται από την κατακράτηση υγρών και την εναπόθεση λίπους στο σώμα.
Σχόλια