Πώς θα μάθουμε στα παιδιά μας να κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων και να αντιδρούν ανάλογα;
Θέλετε το παιδί σας να έχει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων; Αρχίστε να του μαθαίνετε την ενσυναίσθηση από τώρα.
Η ενσυναίσθηση ή η δυνατότητα αναγνώρισης και κατανόησης των συναισθημάτων του άλλου, αποτελεί τη βάση της επονομαζόμενης συναισθηματικής ευφυΐας, που με τη σειρά της έχει μεγάλο αντίκτυπο στον τρόπο με τον οποίο σχετιζόμαστε με τους άλλους και λειτουργούμε στην κοινωνία. Θεωρείται μάλιστα ότι τα επίπεδα της συναισθηματικής ευφυΐας και της ενσυναίσθησης αποτελούν παράγοντες επιτυχίας στο σχολείο και την ενήλικη ζωή. Είναι κατά συνέπεια μια ιδιότητα που αξίζει να αναπτυχθεί νωρίς, ήδη από την προσχολική ηλικία.
Πώς αναπτύσσουν τα παιδιά την ενσυναίσθηση;
Τα παιδιά κάτω των δύο ετών είναι κυρίως επικεντρωμένα στον εαυτό τους, επιδεικνύοντας το φυσιολογικό, παιδικό εγωκεντρισμό. Δεν καταλαβαίνουν ακόμα ότι το σκυλάκι πονάει όταν του τραβούν την ουρά ή ότι τα μεγαλύτερα αδέλφια τους θυμώνουν όταν τους ρίχνουν κάτω τους πύργους με τα τουβλάκια. Γύρω στην ηλικία των δύο ετών ωστόσο, τα παιδιά αρχίζουν να επιδεικνύουν τα πρώτα δείγματα ενσυναίσθησης, που είναι το αποτέλεσμα της παρατήρησης και της μίμησης της μητέρας και του πατέρα τους. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το τάισμα ή το νανούρισμα μιας κούκλας.
Τα τρίχρονα παιδιά μπορούν ήδη να εξάγουν συμπεράσματα από τις διάφορες καταστάσεις που παρατηρούν και από την ενσυναισθητική συμπεριφορά των άλλων, την οποία έχουν τη δυνατότητα να επαναλαμβάνουν. Ένα παράδειγμα είναι όταν μοιράζονται τη σοκολάτα τους με τα αδέλφια τους ή όταν σκεπάζουν τη μαμά τους με μια κουβέρτα. Στην ηλικία των τεσσάρων έως έξι ετών, τα παιδιά αποκτούν ακόμα καλύτερη κατανόηση του συσχετισμού μεταξύ των συναισθημάτων των άλλων ανθρώπων και της συμπεριφοράς τους, γεγονός που τα διευκολύνει να μοιράζονται τα παιχνίδια τους ή να κατανοούν γιατί κάποιος είναι στεναχωρημένος. Κατά συνέπεια, η πρώιμη παιδική ηλικία είναι η καλύτερη περίοδος για την υποστήριξη της ανάπτυξης της ενσυναίσθησης, τα οφέλη της οποίας θα καταστούν σίγουρα εμφανή στο μέλλον.
Πώς θα μάθουμε στα παιδιά μας να κατανοούν τους άλλους
Ακολουθούν μερικές συμβουλές που θα μας βοηθήσουν να μάθουμε στο παιδί μας να ταυτίζεται με τις περιστάσεις και τα συναισθήματα των άλλων:
1. Ενθαρρύνουμε το παιδί μας να βοηθάει τους άλλους. Αρχίστε μαθαίνοντας στο παιδί σας να λαμβάνει υπόψη την ύπαρξη των άλλων ανθρώπων γύρω του και το ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν τα δικά τους συναισθήματα και ανάγκες. Αν, για παράδειγμα, κάνετε μια βόλτα και δείτε μια ηλικιωμένη κυρία που δυσκολεύεται να διασχίσει το δρόμο, βοηθήστε την. Όταν ένα παιδί στην παιδική χαρά κάθεται μόνο του και δεν θέλει να παίξει, πηγαίνετε κοντά του και προσπαθήστε να καταλάβετε τι συνέβη και γιατί είναι στεναχωρημένο. Απλές χειρονομίες όπως αυτές θα δείξουν στο παιδί σας ότι νοιαζόμαστε για τους άλλους ανθρώπους.
2. Ξεκινήστε από τον εαυτό σας. Τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα όταν παρατηρούν και μιμούνται τους ενήλικες. Μπορεί να μιλάτε ατελείωτες ώρες για την ενσυναίσθηση με το παιδί σας, αλλά τίποτε δεν θα είναι τόσο αποτελεσματικό όσο το δικό σας παράδειγμα. Γι' αυτό, ας επιδεικνύουμε πάντα ενσυναίσθηση, όχι μόνο προς το παιδί μας, αλλά και προς τα άλλα μέλη της οικογένειας, φίλους, γνωστούς και εντελώς αγνώστους στο δρόμο.
3. Αναλύστε τα συναισθήματα. Το παιχνίδι με τα παιδιά είναι ένας υπέροχος τρόπος ταύτισης με τα συναισθήματα των άλλων. Αναλαμβάνοντας διάφορους ρόλους, όταν για παράδειγμα όταν παίζετε με τα τουβλάκια LEGO® DUPLO®, μπορείτε να αναλύετε τα συναισθήματα που αισθάνονται οι διάφοροι χαρακτήρες. Μια άλλη απίθανη μέθοδος είναι η ανάγνωση παραμυθιών ή η παρακολούθηση κινουμένων σχεδίων μαζί με το παιδί σας. Ρωτήστε το παιδί σας: "Τι νομίζεις ότι αισθάνεται τώρα ο ήρωας;" ή "Γιατί κλαίει ή γελάει;" ή "Πώς μπορούμε να τον βοηθήσουμε;".
4. Εκμεταλλευτείτε τα δείγματα ενσυναίσθησης. Μερικές φορές, οι ενήλικες καταστέλλουμε την ενσυναίσθηση στα παιδιά μας. Όταν το παιδί έρχεται στην κουζίνα και θέλει να σας βοηθήσει στην προετοιμασία του φαγητού, εσείς λέτε: "Όχι μωρό μου, η μαμά θα το κάνει μόνη της", ή όταν θέλει να βοηθήσει στο μαστόρεμα του αυτοκινήτου, εσείς λέτε: "Δεν είναι αυτά για σένα, είσαι πολύ μικρός." Το παιδί σας λαμβάνει το εξής αθέλητο μήνυμα: "Μην προσπαθείς να βοηθήσεις. Ο καθένας πρέπει να τα καταφέρνει μόνος του." Γι' αυτό, μην εκπλαγείτε όταν το παιδί σας στην εφηβεία, δεν προσφερθεί ποτέ να βοηθήσει στο πλύσιμο των πιάτων ή το καθάρισμα. Έτσι λοιπόν, αν το παιδί προθυμοποιείται να βοηθήσει, συμπεριλάβετέ το στις εργασίες και προσαρμόστε τες στις ικανότητές του.
5. Δείξτε την εκτίμησή σας. Σε όλους μας αρέσει όταν οι προσπάθειές μας αναγνωρίζονται, και πολύ περισσότερο στα παιδιά. Γι' αυτό, επαινέστε το παιδί σας αν το δείτε να εκδηλώνει ενσυναίσθηση. Μήπως το παιδί σας μοιράστηκε τα παιχνίδια του με άλλα παιδιά στην παιδική χαρά; Μήπως έδωσε τη μισή σοκολάτα του στο φίλο του ή αγκάλιασε τον αδελφό του επειδή έκλαιγε; Αν ναι, πείτε του: "Συμπεριφέρθηκες πολύ καλά, όπως ταίριαζε στην περίσταση".
Συμβουλές για δημιουργική διασκέδαση ώστε να αναπτύξουμε την ενσυναίσθηση των παιδιών
Αγαπάμε τα ζώα: Η αλληλεπίδραση με τα ζώα είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να μάθετε στο παιδί σας την ενσυναίσθηση. Αν έχετε ένα κατοικίδιο ζωάκι, το σετ LEGO® DUPLO® Η Πρώτη Μου Φάρμα θα σας βοηθήσει. Περιλαμβάνει δύο LEGO® DUPLO® φιγούρες παιδιών καθώς και ένα πρόβατο, μια αγελάδα και μια κότα. Εξηγήστε στο παιδί σας ότι όταν έχουμε ένα ζωάκι παίρνουμε μεγάλη χαρά, π.χ. όταν παίζουμε μαζί του ή το χαϊδεύουμε, αλλά έχουμε επίσης και πολλές ευθύνες. Αν δεν καταφέρουμε να ανταποκριθούμε σε αυτές τις ευθύνες, τα ζωάκια δεν θα έχουν τη σωστή φροντίδα και ως αποτέλεσμα θα είναι στεναχωρημένα και δυστυχισμένα.
Μπείτε στο ρόλο του μικρού αγρότη και αναλάβετε ο καθένας την ευθύνη για τη φροντίδα ενός ζώου. Αναλογιστείτε τις εργασίες που πρέπει να γίνουν για να φροντίσετε το κάθε ζώο (πρέπει να ταΐσετε και να δώσετε νερό σε όλα τα ζώα, να αρμέξετε την αγελάδα, να μαζέψετε τα αυγά από την κότα και να κουρέψετε το πρόβατο) καθώς και τι θα γίνει αν ξεχάσετε κάτι. Αναπαραστήστε σκηνές που περιλαμβάνουν τη φροντίδα των ζώων. Υπάρχουν πολλές ευθύνες, έτσι δεν είναι; Υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε για να διευκολυνθούν όλοι; Φυσικά και υπάρχει! Να βοηθάμε ο ένας τον άλλον.
Τα μεγάλα τουβλάκια στο σετ LEGO® DUPLO® Η Πρώτη Μου Φάρμα θα βοηθήσουν το παιδί σας να αποκτήσει βασικές κατασκευαστικές δεξιότητες. Χρησιμοποιήστε τις φιγούρες των ζώων και τα ειδικά διακοσμημένα τουβλάκια για να μάθετε στο μικρό σας αγρότη τους ήχους που κάνει κάθε ζώο καθώς και τα τρόφιμα που προέρχονται από το κάθε ένα. Το σετ περιλαμβάνει δύο LEGO® DUPLO® φιγούρες παιδιών καθώς και ένα πρόβατο, μια αγελάδα και μια κότα.
Σχόλια