Όλα όσα προβλέπει ο νόμος για τα δικαιώματα, τις άδειες, τα επιδόματα και τις διευκολύνσεις της εγκύου και της νέας μαμάς.
3 απαντήσεις σε βασικά ερωτήματα, όλες οι πληροφορίες για τα απαραίτητα δικαιολογητικά και τις υποχρεώσεις του εργοδότη, καθώς και ενημέρωση για το πώς διαμορφώνεται το ωράριο της νέας μαμάς.
1. Πότε είθισται οι εργαζόμενες να ανακοινώνουν στην εταιρία την εγκυμοσύνη τους; Υπάρχει κάποιος σχετικός κανονισμός;
Απάντηση:
Δεν απαιτείται ούτε και υφίσταται νόμος / κανονισμός που να δεικνύει την γνώση από τον εργοδότη της εγκυμοσύνης μισθωτού. Συνήθως ενημερώνεται ο Προϊστάμενος του τμήματος ή ο Υπεύθυνος προσωπικού όταν συμπληρωθεί ο πρώτος μήνας της κύησης.
2. Ποιόν τρόπο επιλέγουν οι εργαζόμενες για να ανακοινώσουν την εγκυμοσύνη τους; Υπάρχει κάποια έτοιμη φόρμα για τέτοιες περιπτώσεις;
Απάντηση:
Συνήθης τρόπος ανακοίνωσης εγκυμοσύνης μισθωτού είναι ο προφορικός. Η εργαζόμενη ενημερώνει προφορικά για την κατάσταση εγκυμοσύνης τον Προϊστάμενο του τμήματος ή / και τον ο Υπεύθυνο προσωπικού. Σε περίπτωση που η ίδια το επιθυμεί ενημερώνει και γραπτώς τους ανωτέρω εμπλεκόμενους, με mail, διότι δεν υπάρχει υπόδειγμα ανακοίνωσης / έγγραφης ενημέρωσης.
3. Τι δικαιούται μια εργαζόμενη γυναίκα που μένει έγκυος α. Ως επίδομα για εξετάσεις ή τοκετό, β. Ως άδεια μητρότητας και Γ. Ως έξτρα παροχές (πχ από ιδιωτική ασφάλιση);
Απάντηση:
Α) Ως επίδομα για εξετάσεις δεν λαμβάνει κάτι εκτός αυτών που της αναλογούν από το ταμείο στο οποίο είναι ασφαλισμένη η εργαζόμενη.
Τοκετός: Το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ επιδοτεί τις άμεσα ασφαλισμένες για 56 ημέρες πριν τον τοκετό και 63 ημέρες μετά τον τοκετό.
Για να τύχουν αυτών των επιδομάτων πρέπει να έχουν συμπληρώσει 200 ημέρες εργασίας στην ασφάλιση τα δύο προηγούμενα χρόνια από την πιθανή ή την πραγματική ημέρα τοκετού και να μην εργάζονται κατά τον χρόνο της επιδότησης.
Δικαιολογητικά:
· Ασφαλιστικά βιβλιάρια των δύο τελευταίων ετών ή βεβαίωση εργοδότη επικυρωμένη από το Υποκ/μα ΙΚΑ-ΕΤΑΜ το οποίο ελέγχει τον εργοδότη.· Βιβλιάριο υγείας (ατομικό, οικογενειακό)· Βεβαίωση του γυναικολόγου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ για την πιθανή ημέρα τοκετού· Δήλωση από τον εργοδότη ότι σταμάτησε να εργάζεται - Δήλωση δική της για την ημέρα διακοπής (χορηγείται έντυπο από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ)· Ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού (μετά τον τοκετό για το επίδομα λοχείας)
Το ΙΚΑ υποχρεούται να καταβάλλει:
Αποδοχές σαράντα εννέα ημερήσιων επιδομάτων πριν και άλλων τόσων μετά τον τοκετό, εφόσον έχετε συμπληρώσει τουλάχιστον διακόσια ημερομίσθια τα δύο τελευταία χρόνια πριν από τον τοκετό.
Επίδομα τοκετού για να αντιμετωπιστούν τα έξοδα του μαιευτηρίου, με την προϋπόθεση ότι είχατε εργαστεί τουλάχιστον πενήντα ημέρες τον προηγούμενο χρόνο πριν από τον τοκετό.
θα λάβει από το ΙΚΑ επιδότηση 56 * Χ πριν την γέννα και 63 * Χ για μετά.
Ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει:
Αποδοχές δεκαπέντε ημερών, αν έχετε απασχοληθεί στον εργοδότη αυτόν από δέκα ημέρες μέχρι ένα χρόνο.
Αποδοχές ενός μήνα, αν έχετε απασχοληθεί στον εργοδότη αυτόν πάνω από ένα χρόνο.
Ο εργοδότης υποχρεούται να καλύψει τις πρώτες 30 ημερολογιακές ημέρες
δηλ. θα πληρώσει το μηνιάτικο αφού αφαιρέσει (την επιδότηση των 30 ημερών που έλαβε από το ΙΚΑ) από την πρώτη άδεια.
Εν ολίγοις η άδεια εγκυμοσύνης αντιμετωπίζεται σαν οποιαδήποτε ασθένεια όσον αφορά τον εργοδότη.
Ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλλει:
Συμπληρωματικό επίδομα, αν οι εργοδοτικές παροχές, όπως και αυτές του ΙΚΑ, δεν καλύπτουν τις αποδοχές που θα παίρνατε, αν εργαζόσαστε στο διάστημα αυτό.
Β) ΑΔΕΙΑ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ: Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων.
Οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν την πιθανή
ημερομηνία τοκετού και οι υπόλοιπες 9 μετά τον τοκετό. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε
προγενέστερη από την πιθανή ημερομηνία, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθούν
οι 17 εβδομάδες (Ε.Γ.Σ.Ε.Ε. 2000 - 2001, άρθρο 7).
Γ) ΕΧΤΡΑ ΠΑΡΟΧΕΣ: (π.χ. Ιδιωτική ασφάλιση) Επίδομα τοκετού βάση Ασφαλιστικής εταιρείας και εκάστοτε συμβολαίου.
Π.χ. Ομαδικό Συμβόλαιο Εθνικής Ασφαλιστικής: Η μητέρα λαμβάνει μετά τον τοκετό επίδομα μητρότητας εφόσον προσκομίσει στην ασφαλιστική εταιρεία, εξιτήριο μαιευτηρίου και ληξιαρχική πράξη γέννησης του παιδιού: α) Φυσιολογικός τοκετός 450,00€ β) Καισαρική τομή 750,00€
4. Τι γίνεται στην περίπτωση που η εργαζόμενη παρουσιάσει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη της; Μπορεί να εργαστεί από το σπίτι; Δικαιούται κάποια ειδική άδεια;
Απάντηση:
Δικαιούται άδεια ασθενείας την οποία λαμβάνει από γυναικολόγο του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Για όσο διάστημα βρίσκεται σε άδεια ασθενείας επιδοτείται από το ΙΚΑ (σαν οποιαδήποτε ασθένεια) και δεν επιτρέπεται να εργάζεται. Ο εργοδότης συμπληρώνει «Δήλωση Εργοδότη» από το αρμόδιο υποκατάστημα ΙΚΑ που υπάγεται η εργαζόμενη, ότι δεν απασχολεί τον εργαζόμενο, ο οποίος κρίθηκε ανίκανος για εργασία για το χρονικό διάστημα που έχει δοθεί η άδεια ασθενείας.
5. Τι ισχύει για το μειωμένο ωράριο των μαμάδων;
Απάντηση:
Την άδεια φροντίδας παιδιού την οποία λαμβάνει η εργαζομένη μητέρα -ή, καθ υποκατάστασιν αυτής, ο πατέρας του παιδιού- προβλέπει το άρθρο 6 της από 15.4.2002 ΕΓΣΣΕ. Ο υπολογισμός της διαρκείας της αδείας αυτής αρχίζει από την ημερομηνία του τοκετού. Η άδεια χορηγείται από την ημέρα λήξεως της αδείας λοχείας και συνίσταται στην παροχή μίας ώρας απουσίας κάθε ημέρα επί 2,5 έτη, ή, κατόπιν συμφωνίας, στην παροχή 2 ωρών απουσίας κάθε ημέρα επί 12 μήνες και εν συνεχεία 1 ώρας επί 6 επί πλέον μήνες ή ισόχρονη προς το μειωμένο ωράριο άδεια περίπου 3,5 μηνών.
Η άδεια χορηγείται για την φροντίδα του παιδιού και είναι ακριβώς η ίδια, από απόψεως χρονικής διαρκείας, και όταν η μητέρα έχει αποκτήσει δίδυμα ή και τρίδυμα, αφού στη διάταξη δεν γίνεται σχετική διάκριση.
Εάν κατά την διάρκεια της αδείας αυτής η μητέρα περιέλθει εκ νέου σε κατάσταση εγκυμοσύνης, η χορηγηθείσα για το πρώτο παιδί άδεια φροντίδας θα διαρκέσει μέχρι να λάβει η γυναίκα την άδεια τοκετού και λοχείας (17 συνολικώς εβδομάδες), μετά δε από την λήξη της αδείας λοχείας και την επιστροφή της στον εργοδότη, θα χορηγηθεί άδεια φροντίδας για το νέο πλέον παιδί, η οποία θα διαρκέσει επί χρονικό διάστημα 30 ή 18 επίσης μηνών, κατά τις ανωτέρω διακρίσεις, υπολογιζόμενο από το χρονικό σημείο του τοκετού του νέου παιδιού.
Η άδεια φροντίδας παιδιού, συνισταμένη σε μείωση του ωραρίου εργασίας, χορηγείται για συγκεκριμένο σκοπό και προϋποθέτει την παροχή εργασίας από την μητέρα. Συνεπώς παύει να οφείλεται, και δεν μετατρέπεται σε χρηματική αξίωση, όταν η σύμβαση εργασίας λυθεί καθ' οιονδήποτε τρόπον. Εξυπακούεται ότι εάν εν συνεχεία η μητέρα αναλάβει εργασία σε άλλον εργοδότη, δικαιούται να κάνει χρήση της αδείας αυτής για το απομένον, μέχρι τη συμπλήρωση των 30 ή των 18 μηνών από του τοκετού, διάστημα.
Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας του παιδιού, δικαιούται και ο πατέρας εφόσον δεν κάνει χρήση αυτής η εργαζόμενη μητέρα, προσκομίζοντας στον εργοδότη του σχετική βεβαίωση του εργοδότη της μητέρας του παιδιού. Το δικαίωμα καθυστερημένης προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης της μητέρας και εναλλακτικά του πατέρα για τη φροντίδα του παιδιού, έχουν και οι θετοί γονείς παιδιού ηλικίας ως έξι (6) ετών, υπό τους ίδιους ως άνω όρους των φυσικών γονέων και χρονική αφετηρία την υιοθεσία. Την άδεια φροντίδας παιδιού δικαιούνται και οι άγαμοι γονείς.
6. Τι γίνεται όταν η μητέρα ή ο πατέρας πρέπει να απουσιάσει λόγω ασθενείας του παιδιού ή λόγω άλλων γονεϊκών υποχρεώσεων (πχ συνάντηση με δασκάλους, πρώτη μέρα στο σχολείο κ.ο.κ)
Απάντηση:
Η γονική άδεια έχει θεσπισθεί με το άρθρο 13 του Ν. 1483/84. Ο χρόνος απουσίας των γονέων μισθωτών ορίζεται:
α) Ο νόμος παρέχει το δικαίωμα σε όλους τους γονείς που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα να λαμβάνουν γονική άδεια χωρίς αποδοχές, η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεισήμισι μήνες (3,5) για κάθε παιδί κάτω των τριών ετών, υπό την προϋπόθεση ότι ο ένας από τους γονείς έχει συμπληρώσει τουλάχιστον ένα χρόνο εργασίας σε επιχείρηση που απασχολεί τουλάχιστον 50 υπαλλήλους και ότι ο άλλος γονέας επίσης εργάζεται.
Κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους η εν λόγω άδεια μπορεί να δοθεί μόνο στο 8 % των υπαλλήλων της εταιρείας. Η άδεια χορηγείται με βάση τη σειρά προτεραιότητας των αιτήσεων των ενδιαφερομένων.
Κατά τη διάρκεια της γονικής άδειας ο υπάλληλος καταβάλλει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης. Μία πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου επιδιώκει τη διασφάλιση τρίμηνης τουλάχιστον γονικής άδειας κατά τη διάρκεια των δύο ετών μετά τη γέννηση του παιδιού (ή την υιοθεσία παιδιού κάτω των πέντε ετών), την οποία θα δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξαρτήτως φύλου.
β) Στην περίπτωση ασθένειας του παιδιού (ηλικίας κάτω των 16 ετών ή άνω των 16 στην περίπτωση αναπηρίας ή σοβαρής ασθένειας) οι γονείς δικαιούνται να λάβουν 6 ημέρες γονικής άδειας χωρίς αποδοχές.
γ) για παρακολούθηση των μαθημάτων των παιδιών τους 4 ημέρες (άρθρο 9) λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας απουσίας και του επιδόματος αδείας.
Σημειώνεται ότι με τη νέα ΕΓΣΣΕ, η άδεια απουσίας λόγω εξαρτημένων μελών, αυξήθηκε από 10 σε 12 ημέρες για όσους έχουν 3 και άνω παιδιά.
Όσον αφορά την άδεια γονέων μισθωτών προς παρακολούθηση της σχολικής επιδόσεως των παιδιών τους, το αρ. 9 του Ν. 1483/84, υπαγορεύει, ότι οι εργαζόμενοι που έχουν παιδιά ηλικίας μέχρι 16 ετών, τα οποία παρακολουθούν μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, δικαιούνται να απουσιάζουν ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα από την εργασία τους, μέχρι τη συμπλήρωση 4 εργασίμων ημερών κάθε ημερολογιακό έτος, με άδεια του εργοδότη, για να επισκεφθούν το σχολείο των παιδιών τους, με σκοπό την παρακολούθηση της σχολικής τους επιδόσεως.
Η άδεια απουσίας χορηγείται σ’ έναν από τους δύο γονείς-εργαζόμενους, οι οποίοι αποφασίζουν με κοινή συμφωνία κάθε φορά, ποιος από τους δύο γονείς θα κάνει χρήση αυτού του δικαιώματος και για πόσο χρονικό διάστημα, το οποίο πάντως και για τους δύο γονείς δεν μπορεί να υπερβαίνει κατ’ έτος τις 4 εργάσιμες ημέρες.
7. Τι επίδομα παίρνει (αν παίρνει) στο μηνιαίο μισθό της μια νέα μητέρα; Αν είναι τρίτεκνη ή πολύτεκνη;
Απάντηση: Επίδομα τέκνων (Σ.Σ.Ε. 16/3/1994 παρ.5) σε ποσοστό για κάθε παιδί 5%.
Το επίδομα αυτό χορηγείται στον γονέα μέχρι την ενηλικίωση του τέκνου ή μέχρι τη συμπλήρωση των 24 ετών εφ' όσον σπουδάζει αποδεδειγμένα και δεν έχει ίδιους πόρους (για 1-2 τέκνα).
Προς τούτο ο μισθωτός υποχρεούται να προσκομίζει στον εργοδότη κάθε συναφές αποδεικτικό και σχετική υπεύθυνη δήλωση. Σε περίπτωση χηρείας, διάστασης ή αγαμίας καταβάλλεται το επίδομα στον γονέα μισθωτό όταν αποδεδειγμένα βαρύνεται αυτός με τη συντήρηση του τέκνου.
Το επίδομα παιδιών από 1-1-2000 χορηγείται επ' αόριστον εφ' όσον το παιδί είναι άτομο με ειδικές ανάγκες (Α.Μ.Ε.Α.) ή ανάπηρο. Προς τούτο ο μισθωτός υποχρεούται να προσκομίσει στον εργοδότη αποδεικτικό έγγραφο ασφαλιστικού φορέα (Σ.Σ.Ε. 20/4/2000 Άρθρο 8). Πάντα θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο εργαζόμενος αμείβεται με μηνιαίο μισθό βάση Σ.Σ.Ε. και άρα θα πρέπει να γνωρίζουμε την ειδικότητα του εργαζόμενου και το είδος της επιχείρησης διότι δύναται αυτό το ποσοστό διαφοροποιηθεί. Στην περίπτωση που δίνεται στην ειδικότητα βάση Σ.Σ.Ε. είναι υπόχρεος να το καταβάλλει ο εργοδότης διαφορετικά λαμβάνεται από ένα από τους δύο γονείς από τον ΟΑΕΔ.
Για το τρίτο παιδί και άνω, το ποσοστό ως επίδομα τέκνου καταβάλλεται από τον εργοδότη και πάλι εφόσον αυτό δίνεται από την ειδικότητα βάση Σ.Σ.Ε. και είδος επιχείρησης.
Σχόλια